اصطلاح پلاستيك از كلمه يوناني «پلاستيكوس» به معني شكل دادن است. پزشكان معتقدند حدود ۶۰۰ سال قبل از ميلاد مسيح يك جراح يوناني به نام «هنيه» بيني يكي از بيماران خود را با استفاده از گوشت گونه او تحت عمل جراحي قرار داد. همچنين يك هزار سال پس از ميلاد مسيح(ع)، جراحان از پوست پيشاني براي جراحي هاي بيني و ديگر اعضاي بدن استفاده مي كرده اند.
اما نخستين شواهد جراحي«بازسازي» پلاستيك در متون سانسكريت ۲۶۰۰ سال قبل يافت شده است. در هند باستان بسياري از تبهكاران اعضاي بدن قربانيان خود را قطع مي كردند. بنابراين طبيعي است كه نياز زيادي به جراحي ترميمي در آن زمان وجود داشت؛ نيازي كه منجر به ايجاد اشكال ابتدايي جراحي پلاستيك شد كه هدف اصلي آن برگرداندن شكل و عملكرد طبيعي اعضاست.
اما پيشرفت هاي علم جراحي پلاستيك هم همچون اكثر جراحي ها در جهان به قرن اخير بازمي گردد كه روش ها و راهكارهاي مختلفي براي اين نوع جراحي پيدا شد تا جايي كه چند سال پيش شاهد اين بوديم كه بخش هاي بسيار زيادي از صورت زني كه در حمله يك سگ از بين رفته بود به شكلي بازسازي شد. از پيدايش جراحي پلاستيك در ايران و تاسيس اين رشته در دانشگاه تهران بيش از نيم قرن مي گذرد. پايه گذار اين رشته جراحي در ايران دكتر «محمد اصانلو» است. البته در سال هاي ابتدايي و حتي تا ۱۰ سال پيش هم به اعتقاد كارشناسان جراحي پلاستيك در كشور بيشتر براي درمان بيماراني كه دچار مشكلاتي بودند يا در حوادث دچار مشكل مي شدند مورد استفاده قرار مي گرفت اما در سال هاي گذشته الگوي جراحي پلاستيك و برطرف كردن مشكلات به جراحي زيبايي تبديل شده است.
جراحي بيني
ايران از نظر تعداد جراحي زيبايي بيني در دنيا اول است و پس از ايران كشورهاي امريكا، انگلستان و فرانسه در رديف هاي بعدي تعداد عمل هاي جراحي زيبايي بيني قرار دارند. به تغيير شكل بيني با كاهش يا افزايش اندازه، برداشتن برآمدگي، جمع كردن پره هاي بيني، تغيير زاويه بين لب بالايي و بيني يا تغيير شكل نوك يا برآمدگي بيني جراحي بيني گفته مي شود. رايج ترين نوع جراحي پلاستيك در كشور هم كه حدود ۷۰ درصد از جراحي هاي پلاستيك را به خود اختصاص مي دهد مربوط به بيني است. البته بخش بسيار زيادي از اين جراحي ها هم مربوط به عمل زيبايي بيني مي شود و بسياري از جراحي هاي بيني در كشور تنها جنبه ظاهري و زيبايي دارند نه به خاطر مشكلات تنفسي. بر اساس نظر كارشناسان ۹۵ درصد متقاضيان جراحي بيني را زنان و دختران گروه سني ۱۴ تا ۴۵ سال تشكيل مي دهند و سهم مردان هم پنج درصد است. البته برخي از بررسي هاي انجام گرفته نشان مي دهد درصد بسيار زيادي از افرادي كه بيني خود را جراحي مي كنند از چهره خود بعد از عمل راضي نيستند و دوباره اقدام به جراحي مي كنند و تنها ۱۰ درصد افراد چهره بعد از عمل خود را دوست دارند. همچنين تعداد بسيار زياد جراحي بيني و همچنين وجود موسسه هاي غيرقانوني زيبايي باعث شده عوارض اين نوع جراحي هم در كشور بالابرود. «دكترمحسن نراقي» عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي تهران و رئيس انجمن تحقيقات راينولوژي و عضو آكادمي جراحان پلاستيك و ترميمي صورت امريكا گفته به علت افزايش جراحي هاي پلاستيك بيني در ايران و افزايش تعداد متقاضيان آن، ما هرروزه با افزايش عوارض اين جراحي ها هم از نظر عملكردي و هم ظاهري مواجه هستيم. البته يكي از متخصصان روانشناسي معتقد است برخي از افراد به علت ابتلابه وسواس و افسردگي، احسـاس ناخوشايندي از چهره شان دارند كه اقدام به جراحي زيبايي مي كنند. دكتر سيدسعيد صدر روانپزشك استاديار گــروه روانــپزشكي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي گفته در كشور ما متاسفانه به غير از تعداد خيلي كمي از جراحان پلاستيك بيـني كه به طور مستقيم با روانپزشكان ارتباط دارند، بقيه جراحان براي انجام اين جراحي با روانپزشكان هيچ مشورتي نمي كنند.
تزريق بوتاكس
بوتاكس اولين بار در سال ۱۹۸۰ براي درمان اختلالات عضلات مانند لوچي و تنبلي چشم، تيك هاي چشم و پلك زدن غيرقابل كنترل به كار رفت. وقتي به طور تصادفي اثر آن در كاهش چين هاي دور چشم مشاهده شد، جراحان پوست و زيبايي در سال۱۹۸۷ براي زيبايي از آن استفاده كردند. سم بوتاكس ارسال پيام از عصب به عضله را مهار و متوقف مي كند بنابراين عضله اي كه دارو در آن تزريق شده باشد ديگر قادر به انقباض نبوده و به دنبال آن حالت چين خوردگي پوست روي آن عضله از بين مي رود. بيشترين استفاده از بوتاكس براي برطرف كردن چين ها و خطوط پيشاني و بين ابروهاست. اين تزريق در ميان عمل هاي تزريقي رتبه اول را به خود اختصاص داده است. بر اساس برخي آمار و ارقام انجمن جراحان پلاستيك، روزانه در تهران به طور متوسط بين دو تا سه هزار نفر براي تزريق بوتاكس به مطب ها و كلينيك هاي پوست و زيبايي مراجعه مي كنند و تزريق آن بين ۳۵۰ تا ۴۵۰ هزار تومان و حتي گاهي بالاتر هزينه دارد. در حال حاضر ميانگين سني مصرف كنندگان اين تزريق زنان و مرداني را شامل مي شود كه از ۲۰ تا ۲۲ سال سن دارند. به گفته كارشناسان پزشكي افزايش متقاضيان مرد نسبت به تزريق اين ماده به دليل اهميتي است كه آنها مانند متقاضيان زن به زيبايي و جوان ماندن مي دهند. عارضه هاي احتمالي بعد از تزريق اين مواد قرمزي محل تزريق، ورم، خون مردگي (به ويژه در نواحي دور چشم) درد محل تزريق، سردردي كه ممكن است تا چند ساعت طول بكشد، تهوع مختصر، ضعف عمومي و خارش است. البته به اعتقاد كارشناسان بعضي عوارض احتمالي در بلندمدت مانند دوربيني، افتادگي پلك و ابرو هم ممكن است براي كساني كه اين كار را مي كنند پيش بيايد كه بسيار مهم تر و خطرناك تر از عوارض كوتاه مدت هستند. افزايش تقاضا براي تزريق بوتاكسين باعث شده اقلام بي كيفيتي نيز به بازار فروش راه يابد كه آثار مخربي هم بر افراد مصرف كننده دارد مثل ژل هايي كه قيمت پاييني نسبت به آمپول دارند و به مقدار زياد وارد كشور شده اند و داراي عوارض جانبي بسياري است كه تنها با انجام عمل جراحي رفع مي شود. اين ژل ها پس از تزريق در پوست جابه جا شده و در اطراف چشم و دور پلك به صورت گلوله گلوله درمي آيد.
پيوند مو
كم مويي، ريزش مو و كچلي يكي از مشكلات مهمي است كه افراد براي رفع آن اقدام به انجام انواع مختلف پيوندها و كاشت مو مي كنند؛ چيزي كه اين روزها مي توان در سطح خيابان كلينيك هاي آن را ديد. مراكزي كه با روش هاي مختلف در روزنامه ها، فضاهاي مجازي و شبكه هاي ماهواره اي تبليغات گسترده اي مي كنند و عكس هايي از قبل از كاشت و بعد از آن منتشر مي كنند. بسياري از جراحي ها، پيوندها و كاشت مو به صورت سرپايي با بي حسي موضعي انجام مي شود. به اعتقاد كارشناسان در بسياري از موارد و با توجه به پيشرفت هاي علمي پيوند مو به روش هاي جديد يك عمل راحت است كه در اكثر موارد رضايت بيماران را هم در پي دارد البته در صورتي كه كار توسط متخصصان انجام شود. دكتر يحيي دولتي رئيس انجمن پوست ايران گفته تخلف آشكاري كه متاسفانه در كشور ما به وفور مشاهده مي شود، مراكز متعدد پيوند مو هستند كه بدون اينكه صلاحيت لازم را براي اين كار داشته باشند، فعاليت و تبليغ مي كنند. به اعتقاد كارشناسان وقتي پيوند و كاشت مو توسط متخصصان انجام شود عوارض جانبي بسيار كم خواهد بود اما شايع ترين عوارض اين نوع عمل شامل درد و سوزش خفيف در ناحيه پشت سر، تورم پيشاني و صورت، تشكيل دلمه هاي كوچك روي محل هاي كاشت و در گاهي موارد عفونت و خونريزي خواهد بود. در حال حاضر در بسياري از كشورها پيوند مو يك تخصص جداگانه و صاحب بورد مجاست اما در كشور ما به صورت تخصصي چندان به آن توجه نشده است.
تزريق چربي
يكي ديگر از روش هاي پرمشتري جراحي زيبايي در كشور تزريق چربي در نقاط مختلف بدن افراد همچون لب، صورت، گونه ها، زير چشم، سينه ها و نقاط مختلف است. در اين عمل پزشك تحت بي حسي موضعي حدود ۱۰۰ تا ۲۰۰ سي سي چربي از ناحيه شكم يا ران ها را توسط يك دستگاه مكش خفيف از يك سوراخ كوچك روي پوست تخليه كرده و سپس با يك دستگاه مخصوص به محل مورد نظر تزريق مي كند. افراد براي برجسته كردن لب ها، حجيم كردن سينه ها، پر كردن مناطق لاغر و فرورفته صورت مثل گونه و زير چشم، پر كردن خط خنده و خطوط اطراف دهان و همچنين براي پر كردن جاي آكنه و بريدگي هاي قديمي به دنبال تزريق چربي مي روند.
جراحي سينه
جراحي پلاستيك سينه مي تواند به بسياري از زنان كه به خاطر مشكلاتي همچون سرطان سينه شكل ظاهري خود را از دست داده اند، اعتماد به نفسي دوباره بدهد اما اين روزها جراحي پلاستيك در ناحيه سينه جاي خود را به خارج كردن چربي ها، بافت هاي غده اي و پوست از سينه ها يا برعكس به بزرگ تر كردن سينه ها داده تا آنها كوچك تر يا بزرگ تر و همچنين برجسته تر بشوند. به اعتقاد كارشناسان افراد بيشتر براي تناسب سينه هاي خود با اندام ديگر بدن يا به خاطر افتادگي و كاهش حجم سينه بعد از حاملگي دست به اين نوع جراحي مي زنند.
جراحي شكم
يكي از شايع ترين مراجعات در جراحي هاي زيبايي، بدشكلي ها و نازيبايي هاي شكم است. جراحي شكم يا تامي تاك روشي است براي صاف كردن شكم با برداشتن پوست و چربي اضافي و همچنين سفت كردن عضلات ديواره شكم. تامي تاك مي تواند ظاهر برآمده شكم را درست كند.
دقت و ظرافت در كاشت مو
عمل پروتز گونه با تزريق ژل و چربي
تاثير پروتز گونه در زيبايي چهره چيست؟
جراحي چال گونه چيست؟